Wydawca treści
Dawna Kopalnia Babina – historia
Brama przy wejściu na ścieżkę geoturystyczną "Dawna Kopalnia Babina". Fot. Assist Media
Wychodnia pokładu węgla na ścieżce geoturystycznej w niedalekiej odległości od Łęknicy. Fot. Assist Media
Widok na największy zbiornik pokopalniany polskiej strony Łuku Mużakowa - wyrobisko "Łuska C" Fot. Assist Media
Jeden ze zbiorników pokopalnianych na trasie geoturystycznej. Fot. Assist Media
Teren Parku Krajobrazowego „Łuk Mużakowa” jest ściśle związany z jednym z największych ówcześnie w rejonie mużakowskim przedsiębiorstwem górniczym „Babina”. To właśnie tam metodą eksploatacji podziemnej, podziemno – odkrywkowej oraz odkrywkowej wydobywano węgiel brunatny. „Babina” łączy w sobie historię kilku likwidowanych w tamtym okresie kopalń lub scalonych przedsiębiorstw górniczych. Do kopalni należała również brykietownia i cegielnia.
„Czy wiesz, że…nazwa kopalni „Babina” w języku łużyckim oznacza babcię.”
Przed II wojną światową kopalnia Babina swoim zasięgiem obejmowała obszar zlokalizowany na południowy – wschód od Łęknicy, w kierunku prowadzącym do miejscowości Nowe Czaple. Po wojnie powstała nowa kopalnia o nazwie „Przyjaźń Narodów – Szyb Babina”. W 1946 roku obszar wydobycia węgla został rozciągnięty do niemal całej polskiej części Łuku Mużakowa – od Łęknicy do Tuplic. Kopalnię połączono wówczas z pobliskimi zakładami górniczymi– „Wiktor” i „Pustkowie”.
W poszukiwaniu brunatnego złota
Wydobycie węgla brunatnego w Babinie na skalę przemysłową rozpoczęto w 1921 roku. W latach 1935 - 1939 kopalnia osiągała wydobycie na poziomie 225 500 ton, a brykietownia w Łęknicy produkcję brykietów w wysokości 75 000 ton. Proces wydobycia surowca poprzedzało wykonywanie odwiertów, które dostarczały górnikom wiedzy na temat złoża i pomagały zaplanować optymalne prowadzenie eksploatacji. Pokłady węgla udostępniane były najczęściej za pomocą pionowych szybów (upadowych), które ustawiano skośnie do powierzchni ziemi. Pełniły one rolę szybów transportowych z taśmociągiem, za pomocą których wydobywano urobek. Chodniki układano poprzecznie do skośnie ułożonego szybu. Zlokalizowane na różnych głębokościach, wyznaczały kolejne poziomy wydobycia. Surowiec eksploatowany był maksymalnie z głębokości 50-60m. W pobliżu znajdowały się także szyby, którymi wietrzono podziemne wyrobiska (tzw. upadowe wentylacyjne). Konstrukcje obudowy wlotów szybów oraz urządzeń wyciągowych wykonywane byłyz żółtej cegły, materiału charakterystycznego dla obszaru mużakowskiego. Pozostałości budowli można zobaczyć przy wejściu na trasę geoturystyczną „Dawna Kopalnia Babina”, przy Upadowej VIa (kliknij i zlokalizuj stanowisko na mapie).
Odkrywki znajdowały się na północ od miejscowości Nowe Czaple – Przewoźniki i czynne były w latach 1935 – 1940. Dziś są one zasypane urobkiem wydobytym podczas budowy powojennych wyrobisk odkrywkowych.
Rekordowe jak na tamte czasy odkrywki rozpoczęto w latach 60., a największą pozostałością po tym okresie jest „wyrobisko łuska C” (zbiornik nazywany jest obecnie „Afryką” – kliknij i zlokalizuj go na mapie). Odkrywkę otwarto w 1964 roku, a eksploatacja w tym miejscu trwała do 1968 roku. Łącznie z „Afryki” wydobyto 1 108 468 ton surowca. Kopalnię „Babina” zamknięto w 1973 roku.
Krajobraz pokopalniany
Wydobycie węgla brunatnego na terenie Łuku Mużakowa doprowadziło do silnej zmiany krajobrazu. Pozostałości po eksploatacji najbardziej widoczne są w okolicy Łęknicy, gdzie w dobrym stanie zachowały się miejsca hałd, wyrobiska oraz pozostałości po zabudowaniach kopalnianych.
„Krajobraz poeksploatacyjny najczęściej cechuje występowanie wypełnionych wodą wyrobisk, skarp, nasypów, zagłębień oraz innych form powstałych w wyniku działalności człowieka”.
Zmiany w krajobrazie są wynikiem silnych przekształceń terenu, wymianą gleby, wylesieniami, a także degradacją naturalnej szaty roślinnej.
Pierwsza rekultywacja na terenie Łuku Mużakowa miała miejsce w 1868 roku i dotyczyła utworzenia założenia parkowego w miejscach po eksploatacji glin ałunowych. Obecnie najbardziej widoczną cechą krajobrazu na tym terenie są różnego rodzaju obniżenia najczęściej wypełnione wodą. Niektóre z nich związane są z dawnymi wyrobiskami odkrywkowymi węgla, inne powstały w trakcie osiadania terenu nad wyrobiskami kopalni podziemnych.
Krajobraz pokopalniany jest obecnie przedmiotem ochrony, miejscem wielu obserwacji badawczych oraz stanowi ważny obiekt geoturystyczny województwa lubuskiego.
Zachowane obiekty historyczne związane z górnictwem na terenie Łuku Mużakowa:
- Pozostałości upadowej (Upadowa VIa), dawne wejście do kopalni podziemnej – północna część miejscowości Nowe Czaple,
- Elementy kopalnianego systemu transportowego na powierzchni w pobliżu elektrowni – okolice miejscowości Nowe Czaple,
- Pozostałości byłej elektrowni - okolice miejscowości Nowe Czaple,
- Rekonstrukcja chodnika kopalni podziemnej z oryginalnych elementów, wózek do transportu urobku – wystawa w muzeum regionalnym w Gross Kölzig.
Informujemy, że wejścia do dawnych kopalni są bardzo niebezpieczne. Zwiedzających obiekty kopalniane prosimy o zachowanie ostrożności.
20 maja 2017r. w ruinach dawnej kopalni, w okolicy miejscowości Nowe Czaple doszło do tragicznego zdarzenia. Dwaj turyści postanowili zwiedzić tajemnicze miejsca dawnej kopalni i zeszli w dół na głębokość 50m, co skończyło się dla nich śmiercią. Prawdopodobnie na skutek bardzo małej ilości tlenu, a znacznej ilości gazów znajdujących się pod ziemią. Przeczytaj więcej o tym zdarzeniu.
